Dünyanın ilk sakız üretimi, 1848 yılında John B. Curtis tarafından gerçekleştirildi. Curtis, ladin ağacı üzerinde yaptığı çalışmalarda reçineden elde ettiği lastik benzeri madde ile sakızı icat etti. Bu reçine bazlı malzeme üzerinde yaklaşık 2 yıl boyunca çalıştıktan sonra, “Curtis Sakız Fabrikası” adıyla üretim tesislerini açtı.
Sakız kullanımı bin yıldan daha uzun bir süredir var olmasına rağmen, modern sakız üretimi için teknolojik gelişmelerin yaşandığı dönem yaklaşık 10 yıl öncesine dayanmaktadır. Sakızın Mezoamerikan ağaçlardan çıkan bir çeşit lateks olan “chicle” kullanılarak üretimine başlandı. Bu buluş, Fleer kardeşler tarafından yapıldı ve “chewing gum (çiklet)” adı verildi.
Bugün, çiklet şeklinde hazırlanan şekerli veya şekersiz sakız tabletleri veya şeritleri kullanılmaktadır. Türkçe’deki “çiklet” kelimesi ise, Cadbury Adams firmasının ürettiği Chicklets marka sakızlar nedeniyle yerleşmiştir.
Dünyadaki İlk Sakız – İlk Ciklet Ne Zaman Üretildi?
Arkeologlar, sakız kullanımının aslında bin yılı aşkın süredir var olduğunu keşfetmişlerdir. Eskiden, insanlar ağaç reçinelerini tıbbi amaçlar için kullanırlardı. Ağız temizliği yapmak için de bu reçineleri çiğneyerek kullanırlardı. Kızılderililer tarafından uygulandığı görülen bu alışkanlıklar, günümüzdeki sakız kullanımı ile benzerlik gösterse de, sakız üretimi için kullanılan teknolojik yöntemlerin geliştirilmesi birkaç yıl önce gerçekleşmiştir.
İlk Sakız ve Kullanımı
Sakızın yaygın kullanımı 1980-1950 yılları arasında gerçekleşmiştir. William Wrigle isimli şirket, Chicago’da en büyük sakız üretim şirketlerinden biri olarak faaliyet göstermektedir. İkinci Dünya Savaşı’nda askerler tarafından stress atmaya yarayan bir ürün olarak görülen sakız, askeriye tarafından bağışlandığında oldukça popüler hale geldi.
Thomas Adam’ın Adams Gum Co. şirketi, daha sonra New York’taki istasyonlara Tutti-Frutti marka sakızları satan otomatik makineler yerleştirdi. Günümüzde sakız üretimi oldukça geniş bir yelpaze olarak yer almaktadır. Aromalı sakızların yanı sıra, tıbbi ağız hijyeni sağlayan sakız türleri de mevcuttur.
Sakız üretimi günümüzde oldukça yaygın bir sektördür. Aromalı sakızların yanı sıra, ağız hijyeni sağlayan tıbbi sakız türleri de mevcuttur. Sakızların çoğu xylitol, sorbitol ve maltitol gibi tatlandırıcılar kullanılarak üretilmektedir. Xylitol, diş çürüklerini önleyici özellikleri nedeniyle tercih edilen bir tatlandırıcıdır. Bunun yanı sıra, nikotin bağımlılığından kurtulmak isteyenler için özel nikotin sakızları da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Sakız Hakkında Bilinmeyen İlginç Bilgiler
Sakızlarla ilgili pek çok ilginç bilgi vardır. Örneğin, ABD’de bir kişi yaptığı 23 inçlik sakız balonuyla Dünya rekoru kırmıştır. Ancak Singapur’da sakız çiğnemek ve yere atmak yasaktır. Bu yasağın sebebi ise Kral LiQuan’ın sakız yapışması sonrası tüm ülkede sakız çiğnemenin yasaklanmasıdır. Yapılan araştırmalar, ABD’de kişi başına yılda 160-180 sakız tüketildiğini göstermektedir. Ancak bu kadar fazla tüketim, yılda 250 bin tonluk çöpün ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ayrıca, soğan doğrarken sakız çiğnemenin gözün yaşarmasını önlediği de bilinmektedir.
Sakız balonu rekoru kim tarafından kırılmıştır?
Sakız balonu rekoru, ABD’de bir kişi tarafından kırılmıştır. Rekoru kıran kişinin ismi bir kaynakta belirtilmemekle birlikte, 2008 yılında Florida’da gerçekleştirilen bir etkinlikte 23 inçlik bir sakız balonu yaparak Dünya rekorunu elde ettiği bilinmektedir.
Hangi ülkede sakız çiğnemek ve yere atmak yasaktır?
Singapur’da sakız çiğnemek ve yere atmak yasaktır. Bu yasak, ülkenin eski başbakanlarından Kral LiQuan’ın 1980’lerde sokaklarda sakız yapışması yüzünden problem yaşaması sonrasında çıkarılmıştır. Yasak, sakızın kaldırımlara, sokaklara ve kamu alanlarına yapışarak temizliğin zorlaşmasına neden olduğu düşüncesiyle getirilmiştir. Yasak çiğnemek ve yere atmakla sınırlıdır; sakızın tıbbi amaçlarla veya sigara bırakma programlarındaki kullanımı gibi özel durumlarda kullanımı serbesttir.
ABD’de kişi başına yılda kaç adet sakız tüketilmektedir?
Yapılan araştırmalar, ABD’de kişi başına yılda 160-180 sakız tüketildiğini göstermektedir. Ancak bu kadar fazla tüketim, yılda 250 bin tonluk çöpün ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çünkü çoğu sakız, sindirilemez olduğu için doğada yıllarca çöp olarak kalabilmekte ve çevre kirliliğine neden olmaktadır.
Sakız çiğnemek, soğan doğrama esnasında hangi sorunu önlemektedir?
Sakız çiğnemek, soğan doğrama esnasında gözün yaşarmasını önlemektedir. Bu, çiğnenen sakızın, soğan doğramak sırasında gözlerimizde oluşan sülfür bileşiklerinin neden olduğu gözyaşı salgısını absorbe etmesi sonucu gerçekleşir. Sakız çiğnemek, bu sülfür bileşiklerinin gözle temasını azaltarak gözlerin yaşarmasını önlemeye yardımcı olur.